Uit de collectie, Gilbert Hoef.

Dispenning voor brood St. Donaas.

De juiste datering van deze penning is niet gekend.

Materiaal: Lood/tin legering.

Massa: 7,79 gram.

Diameter: Ø 28,3 mm.

Aanmaakplaats: Brugge.

Datering: z.j. Ca. 1802-1834.

Voorzijde: Binnen een gladde verhoogde boord.

In twee regels:

   DiSCH 

 S.DONAS

Disch Sint Donaas

Distafel / Armentafel

Keerzijde: Binnen een gladde verhoogde boord.

Centraal op het veld

BROOD

Lit: De Schodt (RBN 1874), pag.95 nr.106. 

Minard-Van Hoorebeke, pag.149, nr. 213.

De méreaux werd gebruik voor verdeling van brood van een kilo. Deze verdelingen vonden plaats op vier vastgestelde gelegenheden doorheen het kerkelijke jaar, op Pasen, Pinksteren, Allerheiligen en Kerstmis. Alsook werden de penningen gebruikt bij begrafenissen, jubilea en bruiloften, ten koste van de particulieren die deze broodpenningen uitdeelden.

Uit de collectie, Paul Callewaert.

Dispenning voor brood St. Donaas.

De juiste datering van deze penning is niet gekend.

Deels afgesleten hoeken, door veelvuldig gebruik.

Materiaal: Lood/tin legering.

Massa: 11, 27 gram.

Diameter: Ø 30,8 mm. x 31,3 mm.

Aanmaakplaats: Brugge.

Datering: z.j. midden 19e eeuw.

Voorzijde: Binnen een achthoek omlijsting.

In twee regels:

   DiSCH

 S.DONAS

Disch Sint Donaas

Distafel / Armentafel

Keerzijde: Binnen een achthoek omlijsting.

Centraal op het veld

BROOD

Lit: De Schodt, pag.95 nr.105.

Minard-Van Hoorebeke, pag.149, nr. 211.

De méreaux werd gebruik voor verdeling van brood van twee kilo en anderhalve kilo. Deze verdelingen vonden plaats op vier vastgestelde gelegenheden doorheen het kerkelijke jaar, op Pasen, Pinksteren, Allerheiligen en Kerstmis. Alsook werden de penningen gebruikt bij begrafenissen, jubilea en bruiloften, ten koste van de particulieren die deze broodpenningen uitdeelden.

Dispenning voor vier broden, St. Donaas.

De juiste datering van deze penning is niet gekend.

Materiaal: Tin.

Massa: 48,78 gram.

Diameter: Ø 64 mm.

Aanmaakplaats: Brugge.

Datering: z.j. eind 17e eeuw, begin 18e eeuw.

Voorzijde: Binnen een verhoogde boord, en gladde cirkel.

Centraal op het veld,

Een kaarsenrad, waarop vier brandende kaarsen staan.

En op de achtergrond een Latijns kruis.

Onder het rad een klimmend leeuwtje, naar links gewend.

Geflankeerd door de letters S . / D .

Sint-Donaas 

Keerzijde: Binnen een verhoogde boord.

En gladde cirkel.

Op het veld, vier platte broden in ruitvorm.

Dispenning voor wekelijkse broodbedeling St. Donaas.

De juiste datering van deze penning is niet gekend.

Materiaal: Lood/tin legering.

Massa: 16 gram.

Diameter: Ø 32 mm. .

Aanmaakplaats: Brugge.

Datering: z.j. Ca. 1802-1834

Voorzijde: Binnen een verhoogde boord/rand.

In twee regels:

   DiSCH 

 S.DONAS

Disch Sint Donaas

Distafel / Armentafel

Keerzijde: Binnen een verhoogde boord.

Centraal op het veld in twee regels.

 WEKE

BROOD

Lit: Minard-Van Hoorebeke, pag.149 nr.212.

Uit private collectie.

Dispenning voor hout St. Donaas.

De juiste datering van deze penning is niet gekend.

Materiaal: Lood/tin legering.

Massa: 15,20 gram.

Diameter: Ø 31 mm. .

Aanmaakplaats: Brugge.

Datering: z.j. Ca. 1802-1834

Voorzijde: Binnen een verhoogde boord/rand.

In twee regels:

   DiSCH 

 S.DONAS

Disch Sint Donaas

Distafel / Armentafel

Keerzijde: Binnen een verhoogde boord.

Centraal op het veld

HOUT

Lit: De Schodt, pag.80-81 nr.107. 

Minard-Van Hoorebeke, pag.150 nr.214.

Toen deze penning werd verdeeld was de oude Sint-Donaaskerk al verkocht en afgebroken op order van het Frans Bewind.

Als eerbetoon kreeg de Sint-Walburgakerk tussen 1802 en 1834 de naam van Sint-Donatius of St. Donas. Dit is een houtpenning uit die periode.

Uit private collectie.

Vierkante dispenning/weldadigheidspenning

op stichter Franciscus Fierens, van het kapittel St-Donaas te Brugge.

Dienstig voor winterhulp, bedeling van kledij, hout en turf.

Materiaal: Lood/tin legering.

Massa: 11 gram.

Afmeting: 30 mm. x 30 mm.

Aanmaakplaats: Brugge.

Datering: 1650

Voorzijde: Binnen een dubbel gelijnd kader.

Een staande en gemijterde Sint-Donaas.

Gekleed in liturgische kledij.

In de linkerhand een kruisstaf.

In de rechterhand, een kaarsenrad met brandende kaarsen.

Ter weerszijden van de heilige de letters 

      S / D

Sint Donatius

Onderaan het gesplitst jaartal ter weerszijden van de heilige.

                                     16 / 50

Voorzijde: Binnen een dubbel gelijnd kader.

In vier regels, op het veld.

D . F . FIERENS

     PRIMVS

   FVNDATOR

. ANNO . 1567 .

Franciscus Fierens, de belangrijkste oprichter in het jaar 1567

De stichting van kanunnik Franciscus Fierens werd opgericht in 1567,

en was ook het jaar van zijn overlijden.

Uit de collectie, J.D.

Dispenning/weldadigheidspenning van stichter Franciscus Fierens, van het kapittel St-Donaas te Brugge.

Spijkergat/doorboring voor ophanging.

Dienstig voor "Hout en winterhulp".

Materiaal: Lood/tin legering.

Massa: 21,75 gram.

Diameter: 44,4 mm.

Aanmaakplaats: Brugge.

Datering: 1755

Voorzijde: Binnen een verhoogde rand.

Het wapenschild van het kapittel van Sint-Donatius te Brugge,

ter weerszijden een sierkrul.

Bekroond met een wiel met vijf brandende kaarsen,

centraal op het wielrad een kruis.

Ter weerszijden de letters (links) S en (rechts) D

Sint-Donaas.

Onder het wapen het jaartal 1755

Keerzijde: Binnen een verhoogde boord.

De tekst in zeven regels.

       ORA PRO

  D : FRANCISCO

 FIERENS CANON.

       ALIISQ : 

 FONDATOR : ET

BENEFACT : HUJ

   US FONDAT

Lit.: STAM Gent N. 01550.

Gruuthusemuseum Brugge XXIII.O.3433.

Bethune, pag. 421, afb.165.

"Deze weldadigheidspenning diende ter vervanging van de vierkante penning uit 1650"

François Fierens was afkomstig uit Bergen-op-zoom en verkreeg op 24 mei 1536 het 21ste prebende van het kapittel van Sint-Donatius, voorbehouden aan gegradueerden in de rechten. De kanunnik Fierens was een weldoener voor de armen liet na zijn dood, bij testament van 22 februari 1567, al zijn bezittingen na aan goede werken. Door bemiddeling van de kerkfabriek moest ieder jaar uitdeling gebeuren van kleren, brandhout enz. aan de armen.De penning, die gedateerd is 200 jaar na het begin van de stichting, werd gebruikt voor deze bedeling en werd waarschijnlijk uitgegeven om een oudere penning te vervangen.Het museum van Brugge bezit, naast de matrijs van deze penning, ook een koperen printplaat voor het drukken van bons die ook voor deze stichting werden gebruikt. 

Kousen-penning.

Stichting kapelaan, Martino De Villers, Sint-Donaas Brugge.

Materiaal: Lood/tin legering.
Massa: Onbekend.
Diameter: Ø 49 mm.

Datering: 1735.

Aanmaakplaats: Brugge, Stichting M. De Villers, Sint-Donaas.

Voorzijde: Binnen een verhoogde gladde boord.

Binnen een fijn gelijnde cirkel.

Een paar kousen, met daartussen het jaartal 

1735

Keerzijde: Binnen een verhoogde gladde boord,

en gladde cirkel.

in zeven regels:

       FUND : 

 D : MART . DE

VILLERS . SAC :

  CAP : ECCL :

         S .

   DONATIA

        NI .

Lit.: Museum O.L. Vrouw-ter-Potterie.

Uit de collectie, Gilbert Hoef.

Schoenen-penning.

Stichting kapelaan, Martino De Villers, Sint-Donaas Brugge.

Materiaal: lood/tin legering.
Massa: 16,77 gram.
Diameter: Ø 42,8 mm.

Datering: 1671

Aanmaakplaats: Brugge, Stichting M. De Villers, Sint-Donaas.

Voorzijde: Binnen een verhoogde boord,

en twee gladde cirkels het omschrift.

✠ VIDEANT PAVPERES ET LÆ TENTVR

De armen zullen het zien en blij zijn.

Centraal op het veld, een schoen met hak naar links.

Voorzien van een klop, op de schoen.

Boven de schoen het jaartal I67I

Keerzijde: Binnen een verhoogde gladde boord,

en gladde cirkel.

in vijf regels:

        ORA PRO

     D' MARTiNO

     DE ViLLERS

SACERD . CAPPLL

    HViS ECCLES 

Bid voor D. Martino De Villers, priester kapelaan van deze kerk.

(Sint-Donaaskerk)

Deze penning, diende voor de bedeling van winterschoenen aan de armen.

Op naamdag van Sint-Martinus, de patroonheilige van Martino De Villers.

Uit private collectie.

Kapittel-penning zonder tegenmerk.

Sint Donaas Brugge.

Materiaal: Lood.

Massa: 8,43 gram.

Diameter: Ø 23,2 mm.

Aanmaakplaats: z.pl. Brugge.

Datering: 1628.

Voorzijde: Binnen een verhoogde boord.

Een kaarsenrad, met brandende kaarsen.

Op de achtergrond een Latijns kruis.

Keerzijde: Binnen een verhoogde boord.

De letter C

Kapittel

Datering onder de letter 

1628

Uit private collectie.

Kapittel-penning Sint-Donaas.

Materiaal: Lood.

Massa: 8,10 gram.

Diameter: Ø 22 mm.

Aanmaakplaats: z.pl. Brugge.

Datering: 1630.

Voorzijde: Binnen een verhoogde boord.

Een kaarsenrad, met brandende kaarsen.

Sybool van het kapittel van St-Donaas.

Keerzijde: Binnen een verhoogde boord.

De letter S

Signum/teken

Datering onder de letter 

1630

De letter "S" staat voor het Latijnse "signum" of teken, hier armenteken.
We kennen een gelijkaardige penning met "C" voor "capitulum" of kapittel, met jaartal 1628. 
Hoewel Sint-Donaas, als hoofdkerk van de stad Brugge, geen parochiekerk was en dus geen verdeler was van dispenningen voor de eigen parochianen (via dismeesters en armendis), zijn er wel enkele kapittel-, brood- en armenpenningen gekend. Allen uit 1628, 1630, 1632 en het einde van de 17de eeuw. 
De bedeling kan gebeurd zijn op een schraag als gelegenheidsdis, of aan de armendis van de Onze-Lieve-Vrouwkerk, die al zeer actief was in de toepassing van "caritas".

Ref.: Deze armenpenning is niet vermeld in het werk van De Schodt.

Uit de collectie, Gilbert Hoef.

Kapittel-penning.

Sint Donaas Brugge.

Materiaal: Lood.

Massa: 10,84 gram.

Diameter: Ø 26 mm.

Aanmaakplaats: z.pl. Brugge.

Datering: 1632.

Voorzijde: Binnen een verhoogde gladde boord.

Een staande met mijter, naar links gewende Sint-Donaas.

Met in de linkerhand, een kruisstaf.

Links, een klein kaarsenrad.

Ter weerszijden van de heilige, het gesplitste jaartal 

16 / 32

Keerzijde: Binnen een verhoogde gladde boord.

Een kaarsenrad, met brandende kaarsen.

Onder het rad een zespuntster ✶

Uit private collectie.

Kapittel-penning met klop/bijmerk.

Sint Donaas Brugge.

Materiaal: Lood.

Massa: 11,40 gram.

Diameter: Ø 26 mm.

Aanmaakplaats: z.pl. Brugge.

Datering: 1632.

Voorzijde: Binnen een verhoogde gladde boord.

Een staande met mijter, naar links gewende Sint-Donaas.

Met in de linkerhand, een kruisstaf.

Links, een klein kaarsenrad.

Ter weerszijden van de heilige, het gesplitste jaartal 

                 I6  /  32

Keerzijde: Binnen een verhoogde gladde boord.

Een kaarsenrad, met brandende kaarsen.

Op het kruis, een klop/bijmerk in gekeerd hart-motief.

Onder het rad een zespuntster ✶

Uit private collectie.

Kapittel-penning met tegenmerken. 

Sint Donaas Brugge.

Materiaal: Lood:tin legering.

Massa: 10,77 gram.

Diameter: Ø 26 mm.

Aanmaakplaats: z.pl. Brugge.

Datering: 1632.

Voorzijde: Binnen een verhoogde gladde boord.

Een staande met mijter, naar links gewende Sint-Donaas.

Met in de linkerhand, een kruisstaf.

Rechts, een ingeslagen klop/bijmerk met tand-rad motief/twaalfpuntig zon.

Links, een klein kaarsenrad.

Ter weerszijden van de heilige, het gesplitste jaartal 

                        I6 / 32

Keerzijde: Binnen een verhoogde gladde boord.

Een kaarsenrad, met brandende kaarsen.

Op de achtergrond een Latijns kruis.

Op het kruis, een klop/bijmerk in gekeerd hart-motief.

Onder het rad een zespuntster ✶

Méreau/penning Stichting van Onze-Lieve-vrouw van de Zeven Weeën, in de kerk van St-Donaas.

Materiaal: Tin.

Massa: 58,11 gram.

Diameter: Ø 59 mm.

Aanmaakplaats: Brugge.

Datering: z.j. Ca. 1556

Voorzijde: Binnen een gladde afgeronde  verhoogde cirkel.

Een staande aanziende H. Maagd Maria,

Het hart doorboord met zeven zwaarden.

Symbolische weergave van de "Zeven Smarten"/"Zeven Weeën".

Keerzijde: Binnen een gladde cirkel.

Het wapen van de familie Le Bailly.

Drie maantjes/croissants op het veld.

Lit.: De Schodt (1877) pag.270 nr. 122 schrijft deze toe aan de Broederschap van O.L.V. van de Zeven Smarten; Minard-Van Hoorebeke pag. 159 nr. 242 schrijft deze toe aan het klooster van St-Anne of Theresianenklooster als O.L.V. van Zeven Weeën; Bethune 7 neemt aan dat het wapen van de familie Bailly zou zijn.

In 1762 werd Marie-Charlotte le Bailly begraven in de grafkelder van de familie Damhouder in de kerk Sint-Salvator, tegenover de kapel gewijd aan O.L.V. van Smarten.

Uit de collectie, Lothar Boerjan.

Legpenning van de Proosdij. 

Sint Donaas Brugge.

Kleine slagbarst.

Materiaal: Koper.

Massa: 5,82 gram.

Diameter: Ø 31,2 mm.

Graveur: Christoffel Boghe of J. Pieters.

Aanmaakplaats: Brugge.

Muntteken: Lelie.

Datering: z.j. Ca. 1671-1691.

Voorzijde: Binnen twee parelcirkels, het omschrift.

lelie CAROL . II . D . G . HIS . ET . INDI . REX . CO . FLA . Ƶc.

Karel II, bij de gratie Gods koning van Spanje en Indië, graaf van Vlaanderen enz.

Het borstbeeld van Karel II als kind, naar rechts.

En draagt een brede halsboord uit Brugs kantwerk.

Op de borst, aan een ketting het juweel van het "Gulden Vlies".

Keerzijde: Binnen een parelcirkel/boord.

Hangend aan een lint geknoopt, in een strik.

Met afhangende linten, met kleine kwastjes.

Het versiert en gedeukt wapenschild van de Proosdij.

In het veld, een gekroonde klimmende leeuw naar links.

Op de borst een kruis aan een lint.

Lit.: J. Taelman, Brugse Legpenningen (1992) pag.62 nr.41.

A. Visart de Bocarmé, (RBN 1903) pl.IX/1. 

Legpenning van de Proosdij. 

Sint Donaas Brugge.

Materiaal: Zilver (Ag).

Massa: 8,13 gram.

Diameter: Ø 28 mm.

Graveur: Norbert Heylbrouck.

Aanmaakplaats: z.pl. Brugge.

Datering: z.j. Ca. 1753-1765.

Voorzijde: Binnen een versierde boord, het omschrift.

MAR : TH : D : G . / JMP : R : COM : FLA :

De buste van Maria-Theresia naar rechts gewend.

De keizerin getooid met diadeem en oorbellen.

In de schouderafsnede de letter

H .

Initiaal van de stempelsnijder Heylbrouck.

Keerzijde: Binnen een versierde boord.

Het met krullen versierde en ingedeukt wapenschild van de Proosdij.

In het veld een gekroonde klimmende leeuw met fallus, naar links.

Lit.: Juliaan Taelman, Brugse Legpenningen (1992) pag.64 nr.43.

A. Visart de Bocarmé, (RBN 1903) pag.458 pl.IX/4. 

Legpenning van de Proosdij. 

Sint Donaas Brugge.

Materiaal: Zilver (Ag).

Massa: 7,29 gram.

Diameter: Ø 28 mm.

Graveur: Theodoor van Berckel.

Aanmaakplaats: z.pl. Brussel.

Datering: z.j. Ca. 1783-1784.

Voorzijde: Binnen een geprofileerde boord, het omschrift.

JOSEPHVS II AVG . COM . FLANDRIAE .

De gelauwerde en gedrapeerde buste van keizer Jozef II naar rechts gewend.

De haren tot op de schouders.

Onder de buste de initialen van de graveur/stempelsnijder.

         T . V . B .

Theodoor van Berckel.

Keerzijde: Binnen een geprofileerde boord.

Het ovaal wapenschild van de Proosdij St-Donaas te Brugge.

Omgeven door een strikornament van twee lauwertakken.

In het gecisileerd veld een gekroonde klimmende leeuw naar links.

Op de borst een kruis aan een lint.

Lit.: Juliaan Taelman, Brugse Legpenningen (1992) pag.65 nr.44.

A. Visart de Bocarmé, (RBN 1903) pag.460 pl.IX/5. 

A. De Witte, Le graveur Th. van Berckel (1909) pag.127 nr.97.